Kenschets Zundert
Voor een beschrijving van de ontstaansgeschiedenis, de waarden en de opbouw van de gemeente Zundert verwijzen we u graag naar de set met analysekaarten. De kenschets is opgesteld op basis van deze kaartenset.
Demografie
Zundert functioneert als de ‘hoofdstad’ van de gemeente en ligt met ca. 8.200 inwoners centraal in het gemeentegebied, dat in totaal zo’n 22.000 inwoners telt. De Zundertenaren werken hard en verdienen goed. Het zijn vooral liberale mensen.
Historie
De eerste vermelding van Zundert is in een bevestigingsoorkonde uit 1157. De gemeente Zundert is ontstaan uit drie heerlijkheden: Zundert-Hertog, Zundert-Nassau en Wernhout. Zundert-Hertog bestond voornamelijk uit het dorp Groot-Zundert met omgeving. Zundert-Hertog viel onder de hertog tot 1470 toen de heer van Breda het gebied in onderpand kreeg. Het onderpand is nooit afgelost en tot 1795 bleef deze heerlijkheid onder de Oranjes. Vanaf 1795 werden de drie heerlijkheden (Zundert-Nassau gedeeltelijk) één gemeente. Vanaf ongeveer 1896 spreekt men alleen nog van Zundert.
Landschap
Binnen de gemeente Zundert is een zeer herkenbare landschapsstructuur waarneembaar. Het afhellend dekzandplateau wordt doorsneden door beken. De belangrijkste beken zijn de Aa of Weerijs, de Kleine Beek, de Hazeldonkse Beek, de Turfvaart en de Bijloop. De Aa of Weerijs is de grootste beek en passeert oostelijk de kern Zundert. De Aa of Weerijs heeft vooral een aan- en afvoerfunctie van water voor de landbouw. Daarnaast heeft de beek een ecologische verbindingsfunctie en een belangrijke kano- en viswaterfunctie.
Verkeer
In 1812 werd de Napoleonsweg aangelegd, die Breda met Antwerpen verbond via Wernhout, Zundert en Rijsbergen. De Napoleonsweg is van groot historisch belang geweest voor de gemeente. Binnen de gemeente vormt de oude weg van Breda naar Antwerpen (N263) nog altijd de belangrijkste drager in de wegenstructuur. De weg doorsnijdt de kern Zundert. Ten oosten van de gemeente liggen de rijksweg E19 en de HSL-lijn. Deze vormen een (inter)nationale bundel infrastructuur.
Bebouwing
De huidige vorm van de kern Zundert is bepaald door ontwikkelingen vanaf het begin van de zestiger jaren waarin Zundert zich voornamelijk in westelijke richting heeft uitgebreid. Bepalend voor de structuur van de kern is de Molenstraat en in mindere mate de Katerstraat. De veelal aaneengesloten bebouwing langs deze historische linten is direct aan de straat gesitueerd en begeleidt het wegenpatroon. Typerend voor de bebouwingsstructuur langs de oude linten is daarbij dat de bebouwing is gesitueerd op smalle en diepe percelen. Naast de pleinen aan de Molenstraat neemt het gebied rond de kerk en Huize St. Anna door het open en groene karakter een bijzondere en waardevolle positie in.
Voorzieningen & recreatie
De voorzieningen zijn sterk geconcentreerd in de Molenstraat. Middenstanders vormen aan de Molenstraat een lang lint van winkels. Ook mensen met een verfijnde, duurdere smaak komen hier aan bod. Aan de overzijde bevolken (Vlaamse) dagjesmensen en lokale bewoners de terrassen. De Molenstraat vormt de aorta van het hart van Zundert. Daarnaast heeft de kern een scala aan sportactiviteiten en/of verenigingen.
Op recreatief gebied ligt de nadruk binnen de gemeente op de kern Zundert. Ieder jaar gaat het Bloemencorso op de eerste zondag van september door het dorp en trekt dan bezoekers uit heel Nederland en buitenland. Vincent van Gogh is in Zundert in 1853 geboren en aan dit feit wordt veel ruchtbaarheid gegeven op cultureel gebied. Vele oude gilden zijn nog springlevend.