Kenschets Wernhout

Voor een beschrijving van de ontstaansgeschiedenis, de waarden en de opbouw van de gemeente Zundert verwijzen we u graag naar de set met analysekaarten. De kenschets is opgesteld op basis van deze kaartenset.

Demografie

Ten zuiden van Zundert ligt Wernhout, een kleine landelijke dorpskern. Wernhout telt ca. 2.900 inwoners, waarvan 1.200 mensen in de kern wonen en 1.700 mensen in het buitengebied. Dit aandeel in het buitengebied ligt zo hoog omdat recreatiepark Patersven (460 woningen) in het buitengebied ligt, waar permanent gewoond mag worden.

Historie

Wernhout is als een esdorp ontstaan langs de Aa of Weerijs. De vroegste nederzettingsvorm van Wernhout was een driehoekig plein waar bebouwing omheen ontstond. Ondanks dat Wernhout een kleine kern is, heeft het een lange historie. De eerste vermelding van Wernhout dateert uit 1295. Wernhout was toen waarschijnlijk een jachtgebied of warande. In de eeuwen erna wisselde de kern regelmatig van eigenaar. Tijdens de 80-jarige oorlog vormde Wernhout een onderdeel van Brecht, welke een plaats en gemeente is in de Belgische provincie Antwerpen. In 1698 kocht Willem III van Oranje de kern als afronding van het grondgebied van de Baronie. Dit bleef zo tot 1795, waarna de drie heerlijkheden (Zundert-Hertog, Zundert-Nassau gedeeltelijk en Wernhout) één gemeente uit gingen maken.

Landschap

Het dorp Wernhout ligt nabij het stroomdal van de Aa (Weerijs). De Aa of Weerijs heeft vooral een aan- en afvoerfunctie van water voor de landbouw. Daarnaast heeft de beek een ecologische verbindingsfunctie en een belangrijke kano- en viswaterfunctie. Rondom Wernhout liggen volop kleine en grotere natuurgebieden. In een omtrek van twee kilometer van de kern liggen de natuurgebieden De Krochten, Waaijenberg, De Aard en de Lange Gooren. De hoeveelheid openbaar groen in de kern is beperkt.

 Verkeer

Vroeger, vóór de opening van de A16 in 1972 die nu Antwerpen met Breda verbindt, was Wernhout een druk bezochte pleisterplaats. Het was de eerste stop na de Belgische grens. Sinds de aanleg van de Napoleonsweg heeft Wernhout zich steeds verder ontwikkeld. Tot op de dag van vandaag is de voormalige Napoleonsweg zowel in het straatbeeld als in de sociale en economische ontwikkelingen van de afgelopen eeuwen nog steeds terug te zien. Denk aan de vele cafés en tankstations die langs de gehele route liggen. De Wernhoutseweg, Tiendpad en Diepstraat zijn op dit moment de voornaamste ontsluitingswegen van Wernhout. In Wernhout stopt één keer per uur een streekbus, met een rechtstreekse verbinding van en naar Breda.

Bebouwing

Wernhout heeft zich in fases ontwikkeld en dat is terug te zien in de ruimtelijke opbouw van de kern. Wernhout bestaat van oudsher uit een concentratie aan een bebouwingslint. Vaak zijn hier historische waardevolle bouwwerken te vinden, maar dit is in Wernhout niet het geval. De bebouwing heeft zich vervolgens ontwikkeld langs de historische landwegen: het Tiendpad en de Diepstraat. Vanaf midden 19e eeuw werden percelen tussen reeds aanwezige agrarische bebouwing ingevuld met woningen. De gemengde dorpsuitbreidingen zijn divers van opzet. Het betreft uitbreidingen die ingepast zijn ofwel in de bestaande landschapsstructuur of de bestaande dorpsstructuur.

Voorzieningen & recreatie

De kern Wernhout kent diverse voorzieningen, zoals een bakker, café, snackbar, basisschool, gemeenschapshuis, sportpark, zalencentrum. Deze voorzieningen zijn voornamelijk gelegen aan de Wernhoutseweg en aan de Diepstraat.